Özgül Öğrenme Güçlükleri – Disleksi

Öğrenme; doğum ile başlayan ve yaşam boyu devam eden aktif bir süreçtir. Eğitim-öğretim ortamlarında çalışmalara katılan ve bu eğitimin başlangıcına kadar belirgin bir “bilgiyi alma ve kullanma” problemi olmadığı düşünülen her çocuğun, okulda başarılı olacağı varsayılır. Ancak, bir sorun gözlenemediği halde okul yaşantısının hemen öncesinden itibaren öğrenmeye ilişkin sorunlar yaşayan pek çok çocuk vardır. Öğrenmeye ilişkin yaşanan sorunların ve okul başarısızlığının altında birçok neden bulunmaktadır. Yaşanılan bu zorluklar akla öğrenme güçlüğünü getirebilir.

Disleksi; özel öğrenme güçlüğü başlığı altında incelenen bir çeşit öğrenme ve öğrendiğini aktarma bozukluğudur. Bireyin kronolojik yaşı, ölçülen zeka düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda; doğru okuma yapma, okumanın hızı ya da okuduğunu anlamada, beklenilen düzeyin önemli ölçüde altında tespit edilen okuma başarısı olarak tanımlanabilir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi, okuma güçlüğü; sadece yanlış ya da hatalı okuma değil; aynı zamanda, okumanın yavaşlığı, okuduğunu anlama ve anlatabilme becerisindeki yetersizlik olarak da görülebilmektedir. Bireylerin yaşadığı bu güçlük, beynin sol yarım küresinin etkilenmesinden de kaynaklı olduğu araştırmalar tarafından söylenmektedir. Fakat disleksi, zihinsel yetersizlikle karıştırılmamalıdır. Zorlandıkları ve güçlük çektikleri bazı alanlar herhangi bir zeka probleminden kaynaklanmamakta olup öğrenme şekillerinin yaşıtlarına kıyasla daha farklı oluşundandır.

Her bireyin kendine özgü gelişimi olduğu gibi disleksiden etkilenmişlik düzeyleri de farklıdır. Bu nedenle her çocuk için aynıdır demek veya onlarla aynı uygulamalarla çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü her çocuk disleksiden aynı düzeyde etkilenmez ve gerçek performansını aynı şekilde yansıtmaz. Güçlük çektikleri alanlarda potansiyel becerilerinin altında başarı gösteren bu bireylerin yaşıtlarına denk bir ilerleme kaydedebilmesi için bireysel bir eğitim desteğinin oluşturulması buradaki en önemli noktadır.

Bireyde disleksiyi nasıl gözlemleriz?

Konuşma için; Konuşmayı geç öğrenme, telaffuzda güçlük çekme, kavramları ve ilişkilerini anlamada güçlük çekme, kelime hatırlama ve sorunları isimlendirmede güçlük çekme

Okuma için; Kelime hatırlama ve sorunları isimlendirmede, kelimelerdeki heceleri saymakta, kelimelerdeki değişik sesleri ayırt etmede, harflerin seslerini öğrenmede, harflerin isimlerini ve şekillerini hatırlamada güçlük çekme, okurken ve yazarken kelimelerdeki harflerin yerlerini değiştirme (masa yerine sama yazma), çok kullanılan kısa kelimeleri yanlış okuma veya hiç okumama, sesli veya sessiz okumada genellikle kelimeler düzgün okunamadığı için anlama güçlüğü çekme

Yazma için; Sıklıkla yazım hatası yapma(b-d seslerini karıştırma, 14 yerine 41 yazma), duyduğunu kağıda geçirmekte güçlük çekme olarak gözlemleriz.

Disleksiyi daha iyi anlamak için izleyebileceğiniz filmler ;

• Her çocuk özeldir
• Disleksiyi kucaklamak
• Dyslexia/disleksi

Disleksiyi daha iyi anlayabilmek için okuyabileceğiniz ‘Gölgedeki yıldızlar- Dr. Bahar Eriş’ kitabı ise, “disleksiye rağmen” değil “disleksi sayesinde” başarıya ulaşanları anlatmaktadır.

Özel Eğitim Öğretmeni

Büşra Sarıpınar