Artikülasyon Ve Fonolojik Bozukluklar

Artikülasyon veya bir diğer adıyla sesletim, konuşmada yer alan çeşitli organların düzenli ve planlı olarak gerçekleştirdiği hareketler ile konuşmanın oluşturulmasıdır. Artikülasyon da görev alan yapılar; çene, dudak, dişler, dil, küçük dil ve yumuşak damaktır. Akciğerlerimizden gelen hava bu yapılarda şekillenir.

Artikülasyon problemleri, çocuğun belirli sesleri üretmede güçlük yaşaması veya yanlış üretmesidir. Bu durum da konuşmanın başka kişiler tarafından anlaşılmasını etkiler. Örneğin /peri/ yerine /peyi/ demesi anlaşılırlığı etkiler. Artikülasyon problemleri artikülatör organlardaki yetersizlik veya anomalilere bağlı gelişebileceği gibi örneğin dudak damak yarıklığı, dizartri vb. herhangi bir yetersizliğe bağlı olmadan yanlış öğrenmelere bağlı olarak da görülebilmektedir. Artikülasyon bozukluğunda çocuğun konuşmasındaki hatalar tutarlıdır, yanlış üretilen ses her zaman yanlış üretilir.

Fonoloji, bir dilde kullanılan konuşma sesleri ve bu seslerin birleştirilmesiyle ilgili kuralları içerir. Fonolojik gelişim ise fonolojik konuşma özelliklerini edinmeyi kapsamaktadır. Fonolojik bozukluğu bulunan çocuklarda hece silme /bardak/ yerine /dak/, seslerin yer değiştirmesi /kitap/ yerine /kipat/ ve söz öbeklerinin karışması, hece düşürülmesi gibi hatalı kullanımlar görülmektedir. Fonolojik bozukluğu olan çocukların hataları tutarsızdır. Bir sesi bir kelimede doğru üretirken diğerinde yanlış üretebilir veya bir sesi her kelimede düşürmezler.

Artikülasyon bozukluğunu ve fonolojik bozukluğu birbirinden ayıran en önemli özellik, hatalı üretilen sesin, fonolojik bozuklukta ses dağarcığında yer alırken artikülasyon bozukluğunda ses dağarcığında yer almamasıdır.

Artikülasyon veya fonolojik bozukluğu olan çocukların terapisinde dil ve konuşma terapistinin değerlendirmesi sonucunda belirlenen seslere yönelik uygun terapi programı oluşturulmaktadır.

Dil ve Konuşma Terapisti

Yeliz Kaya